Istnieją książki przełomowe w psychologii jednostki – do nich należy na pewno pozycja Daniela Ofmana. Pisząc przełomowa mam na myśli to, w jaki sposób dogłębnie Ofman przeanalizował tzw. cechy rdzenne czyli te przymioty, które drzemią w nas a prezentujemy je w konkretnych zachowaniach każdego z nas jako człowieka. Jak pisze autor, bezkompromisowo i z charakterystyczną precyzyjną pewnością własnych wniosków.

„Nasz wewnętrzny świat nie jest aż tak tajemniczy, jak nam się wydaje. Ma on pewną logikę, która może pomóc nam zrozumieć, dlaczego postępujemy tak, jak postępujemy. Mamy nasze mocne i słabe strony: jedne i drugie. Co więcej, są one częścią tego samego mechanizmu i są nieodłącznymi częściami siebie nawzajem, są ze sobą nierozerwalnie związane…”

Wielkość tej książki, to niewątpliwie koncepcja cech rdzennych, ich metodyczne uporządkowanie, chirurgicznie określone zależności przyczynowo-skutkowe dotyczące tego, co uruchamiają w nas określone zachowania innych ludzi. Pułapki, wyzwania, alergie to tylko mały wycinek tego, co sprecyzował Ofman. Do tego koncepcja kwadrantów (zresztą słusznie opatentowana) pokazuje zależności pomiędzy cechą rdzenną, pozytywnymi przeciwieństwami oraz w co się przemienia dana cecha, kiedy jest przesterowana czyli objawia się w zbytniej naszej własnej ekspozycji, czy niczym nieuzasadnionej „pewności” co do własnych sądów.

Bardzo praktycznie Daniel opisuje w części I to, w jaki sposób akceptować własne cienie – jak je nazywa, czyli cechy rdzenne charakterystycznie zawierające w sobie „za wiele dobrego”. Wskazuje na np. szczerość, gdzie jeśli prezentujemy jej za wiele, zamienia się ona w niegrzeczność, jeśli spojrzymy na nią jako na obszar nasze wewnętrznej alergii zależnej od szczerości to jest to manipulacja. Jest ona wówczas pozytywnym przeciwieństwem. Z drugiej strony takt jest pozytywnym przeciwieństwem niegrzeczności i jest jednocześnie wyzwaniem i pułapką. Natomiast przesterowany takt bardzo łatwo możemy uzyskać efekt „za wiele dobrego” i wówczas uruchamiamy w sobie manipulację. Fenomen tej analizy mam wrażenie, że bardzo uwrażliwia czytelnika na te przestrzenie – sam w trakcie lektury tej książki wielokrotnie powiedziałem do siebie „wow!” tak rzeczywiście jest w różnych sytuacjach.

Książka ta podzielona jest w przejrzysty sposób na trzy części:

Część I: Kim jestem? Gdzie znajdziemy w rozdziale 1 pełną informację o tym, czym są cechy rdzenne i jakie mechanizmy w ramach kwadrantów zdefiniowanych przez autora odkrywamy u siebie. Rozdział 2: Poznając kwadranty Ofmana, gdzie odnosząc się do przyszłości pokazuje, jakie obietnice pracy nad sobą warto przy wykorzystaniu tychże zrealizować. Ta część jest wymagająca zarówno skupienia, jak i refleksji – sam czytałem ją nieco dłużej, by wnioski z niej i logika podążania popracowały w mojej głowie.

Część II: Co robię, czego chcę? To część w której w rozdziale 3 autor wskazuje na potrzeby generalne dotyczące tworzenia kultury zrozumienia siebie nawzajem pośród ludzi. Absolutnie odkrywcza koncepcja planet nazywanych „To”, „My” oraz „Ja” zdecydowanie poszerza postrzeganie zarówno tego, jak się komunikujemy oraz jak funkcjonujemy w relacjach z innymi. Podejmuje również próbę rekomendacyjną, w której to wskazuje na kierunki, w jakich warto ten repertuar głębszego porozumienia stosować w praktyce. Rozdział 4 czyli co wybieramy, na co się decydujemy to fragment książki, w którym autor pokazuje, jak na podstawie nasycenia naszych cech rdzennych podejmujemy decyzje i dokonujemy wyborów. W części poświęconej twórczemu napięciu wskazuje na różnice, jakie na podstawie naszych cech rdzennych wytwarzamy sami dla siebie i otaczającej nas rzeczywistości. Wskazuje, że twórcze napięcie powstaje wówczas, kiedy ważny dla nas cel zestawimy z obecną rzeczywistością. Bardzo dokładnie opisuje również proces dokonywania wyborów i podejmowania decyzji – z jednej strony jest to analityczne przedstawienie koncepcji wyborów, a z drugiej strony jest to proces psychologiczny, w którym Ofman stawia tezę, że „Za każdą emocją skrywają się potrzeby lub pragnienia”.

Część III to koncepcja dotycząca tylko i wyłącznie przyszłości. Jak to osiągnąć? Autor wskazuje na pracę do wykonania, w której to okazuje się, że w celu kształtowania większej samoświadomości a w konsekwencji łatwiejszej i bardziej skutecznej komunikacji ze światem, możesz zaangażować przyjaciół, otoczenie a przede wszystkim samą, czy samego siebie. Pójście na kompromisy w celu realizacji własnych pragnień – jak pisze – wyklucza się z twórczą pasją. Rekomenduje, żeby odnaleźć w sobie, co czujesz, że chcesz robić, realizować. Wskazuje, że poznanie kultury pracy, środowiska jest kluczowe dla realizacji własnych potrzeb i pragnień, bo wówczas nie zaprzeczamy ich istnieniu.Wątkiem końcowym jest praca z wyobraźnią dotyczącą docelowej sytuacji, w której jesteś świadomy swoich mocnych i słabych stron, potrafisz je rozróżniać poprzez poziom nasycenia a do tego zdajesz sobie sprawę, kiedy inni są dla nas wyzwaniem bądź nazywaną przez Ofmana alergią, wiemy wówczas jak nad tym pracować.

Ćwiczenia, które znajdziesz w środku wymagają skupienia, ciszy i uwagi na to, jak cechy rdzenne pracują „w Tobie”. Jest w więc w tej książce wiele uporządkowanych cech rdzennych i kwadrantów – co spełnia wymogi dla tych, którzy lubią porządek a z drugiej strony głęboka psychologia emocji, wspierająca możliwości ich oglądania w szkiełku nas samych. Takie podejście powoduje, że książka ta jest komplementarna, całościowa, jest figurą zamkniętą a jednocześnie na przyszłość pokazuje, jak można własne cechy rdzenne ujarzmiać i być z nimi w harmonii. Czego Tobie drogi Czytelniku życzę!

MOJA REKOMENDACJA:

Grupa 3 i 5